پازل، جورچین یا معما نوعی سرگرمی است که نبوغ و استعداد فکری یک شخص را به چالش میکشد و شامل هر نوع معمای سرگرم‌کننده است.
در پازل، فرد قطعات تصویری به‌هم‌ریخته را به طور صحیح در کنار هم می‌چیند و تصویر درست نهایی را ایجاد می‌کند. قطعات پازل از یک تصویر اولیه برش خوردهاند و در اضلاع خود دارای فرورفتگی و برآمدگی هستند. پازلها انواع متفاوتی دارند از جمله پازل اعداد، پازل واژهها، پازل روابط و پازل منطقی. به طور معمول جنس پازل از مقوایی است که تصویری باکیفیت بر روی خود دارد ولی پازلهای فومی، لاکی، پلاستیکی، رابری، چوبی و فلزی نیز موجود هستند. در ادامه به معرفی انواع پازلها و صاحبان رکوردهای حل کردن پازل می‌پردازیم.
تاریخچه پازل
جان اسپیلزبری قلمزن و حکاک اهل لندن، اولین پازل را در سال 1760 ساخت. البته پازل ساخته شده توسط جان اسپیلزبری، ابزاری برای آموزش بوده است نه سرگرمی. از اواخر قرن 18 کارخانههای تولید اسباب‌بازی به این فکر افتادند که به جای پازلهای چوبی، پازلها را از جنس مقوای فشرده بسازند. در ابتدا پازل مخصوص کودکان بود اما با گذشت زمان، ساخت پازلهای بزرگسالان نیز در دستور کار کارخانههای تولیدی قرار گرفت.
جنس پازل از چیست؟
در ابتدا پازلها معمولاً از جنس چوب بودند اما استفاده از چوب در فرایند تولید پازل سخت و زمانبر بوده و هزینه زیادی نیز دارد. به همین دلیل امروزه تصاویر پازل روی مقوا و کاغذ مخصوص این کار چاپ می‌شود که تولید آن را سریعتر، سادهتر و ارزانتر می‌کند. بعد از اینکه تصویر چاپی روی صفحات قرار گرفت، صفحاتی از جنس استیل با شکلهای گوناگون روی صفحه تصویر قرار می‌گیرد و با ایجاد برشهایی روی آنها قطعات مختلف پازل را می‌سازند.
تعداد قطعات پازلها چقدر است؟
پازلها در اندازههای متنوعی تولید می‌شوند. تعداد قطعات پازلها معمولاً 500 تکه، 1000 تکه، 2000 تکه و بیش‌تر هم هستند که پازلهای 1000 تکهای معمولتر و محبوبتر از بقیه آنان است. تعداد قطعات پازلهای کودکان معمولاً 4 تا 9 تکهای هستند و اندازههای آنها بزرگتر است تا خطر خفگی نداشته باشند. برای اینکه پازلهای کودکان دوام بیشتری داشته باشد، آنها را از چوب یا پلاستیک می‌سازند. پازلهای کوچک رده بزرگسال حدود 300 تا 700 قطعه دارند ولی پازلهای بزرگتر تا 40 هزار قطعه نیز می‌توانند باشند.
جالب است بدانید بزرگ‌ترین پازل ساخته شده در جهان که به نام شرکت کداک است، حدود 51300 قطعه دارد! این پازل در اصل 27 پکیج جداگانه پازل است که هرکدام از آنها 1900 قطعه دارند و در نهایت با اتصال آنها به یکدیگر شاهد تصویری 51300 قطعهای از بهترین مناظر طبیعی جهان خواهیم بود.
تعداد تکه مناسب پازل برای هر رده سنی:
- 2 الی 20 تکه برای زیر سه سال
- 24 الی 30 تکه برای بالای سه سال
- 100 تکه برای پنج سال به بالا
- 260 تکه برای هشت سال به بالا
- 1000 تکه به بالا برای سنین دوازده سال
انواع پازل
پازلها دارای انواع و اقسام گوناگونی هستند، بعضی از آنها دوبعدی و بعضی دیگر سه‌بعدی هستند. پازل دوبعدی همان پازل معمولی است که روی مقوا سوار شده است و دارای تکههای زیاد است. پازلهای سه‌بعدی غالباً برای یک شیء یا مکانی خاص هستند و جنس آنها از چوب و فلز است.
بعضی از پازلها دورویه هستند، یعنی هم تصویری در سمت پشت و هم تصویری روی آنها وجود دارد و فرد هر طرفی که خودش می‌خواهد را می‌سازد. سختی حل این نوع پازل این است که فرد نمی‌داند کدام قطعه متعلق به کدام روی پازل است.
پازلها به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند:
جورچینی
در تعداد مختلفی عرضه می‌شوند و فقط کافی است قطعات را با توجه به تناسب شکلی آنها در کنار هم قرار داد تا تصویر نهایی ایجاد شود.
مکعبی
پازلهای مکعبی معمولاً سادهترین نوع پازلها هستند که تعداد تکههای آن کم است و بیش‌تر مناسب کودکان 4 تا 6 سال است.
جای‌گذاری شونده
درجه سختی این نوع پازلها گوناگون است و دارای صفحهای مخصوص برای قراردادن تکههای پازل هستند و تنها کاری که شخص باید انجام دهد انتخاب درست قطعات و قراردادن آنها در جای صحیح خود بر روی برد بازی است.
پازل مناسب کودکان
پازل از مهمترین بزار آموزشی در مراحل پیش از دبستان و دبستان است که باید در فرمها و شکلهای مختلف آن را تهیه کرد و در اختیار کودک قرار داد. جنس این پازلها معمولاً از جنسهای مختلف مثل تخته، فیبر، پلاستیک، فوم یا مقوای ضخیم درست می‌شوند. هر چقدر که فرد حلکننده پازل سن کمتری داشته باشد و مبتدیتر باشد، قطعات باید بزرگتر باشند و تعداد آنها کمتر باشد.
مناسب‌ترین سن شروع پازل
با توجه به انواع مختلف پازلها، می‌توان کودک را از زمانی که نوپا است با آن آشنا کرد. مناسب‌ترین سن شروع پازل، زیر 2 سال است که می‌توان در این سن پازلهای تک قطعهای جای‌گذاری شونده برای کودک انتخاب کرد. در 2 سالگی می‌توان از انواع پازلهای دوتکه استفاده کرد و بهتر است که شکل پازل برای این بازه سنی پیچیدگی زیادی نداشته باشد.
نکات مهم خرید پازل
در هنگام خرید پازل به چند نکته باید توجه شود که در ادامه مهمترین آنها را نام می‌بریم.
درجه سختی
افراد تازهکار باید پازلی با طرح ساده و بدون جزئیات پیچیده انتخاب کنند. درجه سختی به‌صورت استاندارد از سوی شرکت تولیدکننده در نظر گرفته می‌شود.
درجه سختی پازلها دارای 10 شماره است:
- شمارههای 1 تا 4 : مخصوص خردسالان است.
- شمارههای 4 تا 8: مناسب جوانان
- شمارههای 9 و 10: مناسب بزرگسالانی است که به دنبال چالش در حل پازل هستند.
طرح و مدل پازل
اصولاً پازلها به‌صورت دوبعدی، سه‌بعدی، طلقی، چوبی، کارتونی و نیز نقاشی شده موجود هستند که هر کس با توجه به سلیقه خود یکی از این مدلها را خرید می‌کند. برخی از مدلهای پازلها قابلیت نورانی شدن در محیطهای تاریک دارند و می‌توانند برای بعضی از افراد جذابیت خاصی داشته باشد.
کیفیت ساخت
اگر فردی روی این نکته که تکههای پازل دقیق و درست در کنار هم قرار بگیرند حساس است باید به دنبال محصولی باکیفیت مرغوب باشد.
قیمت پازل
عواملی مثل نام تولیدکننده، شرایط سنی، تعداد قطعات، کیفیت ساخت، درجه سختی و… روی قیمت پازل تأثیرگذار هستند. هر فرد با توجه به میزان علاقه و سن‌وسال خود پازلی مناسب را خریداری می‌کند.
رکوردهای جهانی در مورد حل کردن پازل
یکی از صاحبان رکوردهای حل کردن پازل، یک دانش‌آموز دانمارکی است که در سال 2016 هفتاد و چهارهزار قطعه را کنار هم چید تا دو منظره بسیار بزرگ ایجاد کند. این پازل که در آن زمان بزرگ‌ترین پازل جهان بود از 40320 قطعه تشکیل می‌شد و 680 سانتیمتر طول و 192 سانتیمتر عرض آن بود! تصویر این پازل شامل 10 تصویر از فیلمهای کلاسیک دیزنی بود و این دانش‌آموز دانمارکی برای تکمیل آن حدود 460 ساعت زمان گذاشت و نام خود را به عنوان یکی از صاحبان رکوردهای حل کردن پازل ثبت کرد.
یکی دیگر از صاحبان رکوردهای حل کردن پازل، مردی 57 ساله به نام درک پیکلس است که به کمک همسر خود توانست پازلی که از 32 هزار و 256 قطعه تشکیل شده است را بسازد. این پازل که حدود ۵٫۵ متر طول دارد در 8 کیسه به وزن 17 کیلوگرم به خانه این مرد 57 ساله منتقل شد و هزینهای در حدود 215 پوند صرف ساخت آن شد. به گفته خود درک، ابتدا با کمک همسرش قسمتهایی از پازل را حل کردند ولی بعد همسر او خسته شد و خودش به‌تنهایی پازل را تکمیل کرد و نامش را در بین صاحبان رکوردهای حل کردن پازل ثبت کرد.
